Γράφει η Uxue Azpiroz, Vice President Hospitality
and Tourism, Crete Office Manager
TUV HELLAS (TUV NORD)
Ο τουρισµός είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στην κλιµατική αλλαγή, καθώς η αύξηση της θερµοκρασίας, οι ξηρασίες και οι πληµµύρες επηρεάζουν άµεσα την ανάπτυξή του, δεδοµένου ότι εξαρτάται άµεσα από τον φυσικό και τοπικό πλούτο, καθώς και από τη διατήρησή του.
Και αυτό, ενώ η κλιµατική αλλαγή αποτελεί «πραγµατικό κίνδυνο» για τη φυσική, πολιτιστική, αλλά και οικονοµική κληρονοµιά, όπως προειδοποιεί η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιµατική Αλλαγή (IPCC Intergovernmental Panel on Climate Change) µε τίτλο «Κλιµατική αλλαγή: επιπτώσεις, προσαρµογή και ευπάθεια».
Σύµφωνα µε την έκθεση, οι πληθυσµοί και τα οικοσυστήµατα που είναι λιγότερο προετοιµασµένα να αντιµετωπίσουν αυτή την απειλή, πλήττονται περισσότερο και είναι πιο ευάλωτα σε αυτήν.
Περιβάλλοντα-κλειδιά για τον τοµέα του τουρισµού, όπως οι παράκτιες κοινότητες, είναι εκτεθειµένες σε πληµµύρες, διάβρωση και στην άνοδο της στάθµης της θάλασσας. Μόνο στην περιοχή της Μεσογείου, 42 εκατοµµύρια άνθρωποι ζουν σε παράκτιες περιοχές µε χαµηλό υψόµετρο, που αντιµετωπίζουν αυξηµένο κίνδυνο από τα κλιµατικά φαινόµενα.
Όπως αναφέρουν τα συµπεράσµατα της έκθεση «Τουρισµός και βιωσιµότητα», που εκπονήθηκε από το EAE Business School, η κλιµατική αλλαγή επηρεάζει και τις αποφάσεις των τουριστών.
Έτσι, τρεις στους πέντε ερωτηθέντες (59%) λαµβάνουν υπόψη τους τις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής, όπως οι καύσωνες, η ξηρασία ή οι έντονες βροχοπτώσεις, όταν ταξιδεύουν.
Η ανάγκη εύρεσης λύσης είναι ακόµη πιο επιτακτική, καθώς το καλοκαίρι του 2024 ήταν το θερµότερο που έχει καταγραφεί ποτέ, σύµφωνα µε την Υπηρεσία Κοπέρνικος της ΕΕ για την κλιµατική αλλαγή. Μάλιστα, η Υπηρεσία προειδοποιεί ότι οι καταστροφικές συνέπειες της ακραίας ζέστης θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται αν δεν υπάρξει επείγουσα δράση για τη µείωση της ρύπανσης από τα αέρια του θερµοκηπίου.
Γεγονός που επηρεάζει άµεσα τη χώρα µας, καθώς η Μεσόγειος είναι µία από τις πιο ευάλωτες περιοχές στην κλιµατική αλλαγή, µε τις θερµοκρασίες να αυξάνονται 20% ταχύτερα από τον παγκόσµιο µέσο όρο, επιδεινώνοντας τους κινδύνους ακραίων καιρικών φαινοµένων.
Για του λόγου το αληθές, ακόµα δεν έχουµε συνέλθει από το πέρασµα της καταιγίδας Ντάνιελ την προηγούµενη χρονιά και παρακολουθούµε µε φόβο τις συνέπειες της καταιγίδας Μπόρις στην Κεντρική Ευρώπη.
Αξίζει επίσης να σηµειώσουµε ότι και ο ίδιος ο τουριστικός τοµέας φέρει σηµαντική ευθύνη για την κλιµατική κρίση. Την ίδια στιγµή όµως, οι κίνδυνοι που περιγράψαµε και η ευπάθεια του τουρισµού προσφέρουν µια µοναδική ευκαιρία για µετασχηµατισµό, ώστε να γίνει πιο υπεύθυνος, συνειδητοποιηµένος και αφοσιωµένος στη φύση, τον πολιτισµό και τις τοπικές κοινωνίες — δηλαδή να γίνει αειφόρος. Αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξανόµενη ευαισθητοποίηση και πρόοδος στον τοµέα του βιώσιµου τουρισµού. Η υλοποίηση στρατηγικών βιωσιµότητας σε διάφορους προορισµούς και η ενίσχυση της προσφοράς προϊόντων και υπηρεσιών που προωθούν τον βιώσιµο τουρισµό αποτελούν ενδεικτικά παραδείγµατα.
Ωστόσο, παραµένουν σηµαντικές προκλήσεις: Η υπερβολική συγκέντρωση τουριστών σε ορισµένες περιοχές, γνωστή ως υπερτουρισµός, οδηγεί στην εξάντληση πόρων και επηρεάζει αρνητικά τόσο τον ντόπιο πληθυσµό όσο και τους επισκέπτες θέτοντας σε κίνδυνο την βιωσιµότητα των προορισµών.
Επιπλέον, η εξάρτηση από παραθαλάσσιο και εποχιακό τουρισµό, η ανεπαρκής διαχείριση αποβλήτων και η υπερβολική κατανάλωση φυσικών πόρων, ιδιαίτερα του νερού, αποτελούν βασικές προκλήσεις που απαιτούν άµεση αντιµετώπιση. Αυτοί οι παράγοντες όχι µόνο απειλούν την περιβαλλοντική ισορροπία των προορισµών, αλλά και τη µακροπρόθεσµη βιωσιµότητα του τουριστικού κλάδου.
Απαιτείται λοιπόν, ουσιαστική συνειδητοποίηση των προκλήσεων και συντονισµένη δράση προκειµένου ο τουριστικός τοµέας όχι µόνο να ανταποκριθεί στα νέα δεδοµένα, αλλά και να αδράξει την ευκαιρία της βιωσιµότητας προτού οι εξελίξεις καταστούν µη αναστρέψιµες.